Οι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις έχουν μετατρέψει την Ελλάδα σε μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ευρώπης

Η Ελλάδα, που κάποτε θεωρούνταν η οικονομική Αχίλλειος πτέρνα της Ευρώπης, αναδεικνύεται τώρα σε ένα απροσδόκητο “success story”. Αυτή η αξιοσημείωτη στροφή στηρίζεται σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης που ξεπερνούν τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σημαντική ανάκαμψη των επενδύσεων, σε ιστορικά υψηλές εξαγωγές και σε μείωση της ανεργίας σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί για πάνω από μια δεκαετία. Η δημοσιονομική πολιτική παραμένει συνεπής, επιτυγχάνοντας αυξανόμενα πρωτογενή πλεονάσματα, και το δημόσιο χρέος έχει μειωθεί σχεδόν κατά 55 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, μια από τις δραστικότερες μειώσεις που έχει δει ποτέ η Ευρώπη.

Πέρα από τους δημοσιονομικούς και μακροοικονομικούς δείκτες, ο μετασχηματισμός έχει και μια ποιοτική διάσταση: ένα επιχειρηματικό κλίμα όλο και πιο ευνοϊκό για τους επενδυτές, βελτιωμένες συνθήκες χρηματοδότησης, ένα κράτος που αποδεικνύεται ικανότερο στην οικονομική διαχείριση και, φυσικά, η αποκατάσταση της επενδυτικής πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας.

Αυτή η ισχυρή οικονομική επίδοση δεν προέκυψε εν κενώ. Είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής του σωστού μείγματος πολιτικής, της συνετής δημοσιονομικής πολιτικής για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών, της συνεχούς προσπάθειας για την εξυγίανση του τραπεζικού μας συστήματος και της ολοκλήρωσης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη.

Ανταγωνιστικά πλαίσια

Στο δημοσιονομικό μέτωπο, έχουμε βελτιώσει σταθερά τις επιδόσεις μας μετά την πανδημία, με το πρωτογενές πλεόνασμα να φτάνει το 4,8 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2024, οδηγώντας σε συνολικό δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,3 τοις εκατό για το ίδιο έτος. Είναι σημαντικό ότι αυτό δεν επιτεύχθηκε μέσω δρακόντειας λιτότητας, αλλά μέσω της οικονομικής ανάπτυξης και, το σημαντικότερο, μιας αποφασιστικής προσπάθειας για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, που εκτιμούμε ότι το περασμένο έτος αύξησε τα έσοδα κατά σχεδόν 3 τοις εκατό.

Όσον αφορά τον τραπεζικό τομέα, έχουμε εξυγιάνει με επιτυχία τους ισολογισμούς και έχουμε περιορίσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αυτό το σημαντικό ορόσημο επέτρεψε στους Έλληνες δανειστές να ανακτήσουν πλήρως τον ουσιαστικό τους ρόλο ως χρηματοδότες της πραγματικής οικονομίας. Ταυτόχρονα, οι καταθέσεις είχαν σταθερή αύξηση και η ισχυρή κερδοφορία ενίσχυσε περαιτέρω τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας. Η επιτυχής πώληση από το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας των συμμετοχών του σε τοπικές τράπεζες, η οποία προσέλκυσε σημαντικό ενδιαφέρον από έγκριτους ξένους επενδυτές μακροπρόθεσμης βάσης, αποτελεί απτή ψήφο εμπιστοσύνης στο Ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, μειώσαμε τους φόρους και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, ελαφρύνοντας έτσι την επιβάρυνση τόσο των επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών. Μειώσαμε τη γραφειοκρατία απλοποιώντας τις διαδικασίες αδειοδότησης και εκσυγχρονίσαμε την εργατική νομοθεσία, ευθυγραμμίζοντάς την με τις εξελισσόμενες ανάγκες των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Θεσπίσαμε ένα από τα πιο ανταγωνιστικά πλαίσια κινήτρων για την έρευνα και την καινοτομία -συμπεριλαμβανομένων αποσβέσεων έως και 315 τοις εκατό για τις δαπάνες Έρευνας & Ανάπτυξης. Οι ιδιωτικοποιήσεις προχώρησαν με ρυθμό ρεκόρ, δημιουργώντας δημόσια έσοδα και, το σημαντικότερο, ξεκλειδώνοντας νέες ευκαιρίες για επενδύσεις και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Θεσπίσαμε ένα σύγχρονο πλαίσιο για την αφερεγγυότητα -το οποίο χαρακτηρίστηκε από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης ως ανταποκρινόμενο στις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές- το οποίο συμβάλλει στην απαλλαγή του ιδιωτικού τομέα από το προβληματικό χρέος, όπως αποδεικνύεται από τη μείωση του αποθέματος του ιδιωτικού χρέους σε απόλυτους όρους και σε σχέση με το ΑΕΠ. Η αναδιάρθρωση του Ταμείου Ανάπτυξης, το οποίο διαχειρίζεται δημόσια περιουσιακά στοιχεία, αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικότερης χρήσης των πόρων. Έχουν πραγματοποιηθεί μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς, μεταξύ άλλων στην ψηφιοποίηση, τη δικαιοσύνη, την εκπαίδευση, την αναβάθμιση και την εκ νέου κατάρτιση των επαγγελματικών δεξιοτήτων, το συνταξιοδοτικό σύστημα, καθώς και τα πρότυπα διαφάνειας.

Φυσικά, έχουμε ακόμα δρόμο μπροστά μας. Δεν υποβαθμίζουμε τις προκλήσεις. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας παραμένει υψηλός, αν και με ευνοϊκή δομή και προβλέψεις για τα επιτόκια, που μετριάζουν τους κινδύνους. Ο πληθωρισμός, αν και μειώνεται, εξακολουθεί να επιμένει, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών. Οι επενδύσεις βελτιώνονται, αλλά εξακολουθούν να υστερούν έναντι του μέσου όρου της ΕΕ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για περαιτέρω ενεργοποίηση κεφαλαίων. Η παραγωγικότητα, αν και αυξάνεται, παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Το ίδιο ισχύει και για τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, ιδίως των γυναικών. Και βέβαια, πρέπει να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητα της οικονομίας μας έναντι των εξωτερικών προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, καθώς και του αυξανόμενου παγκόσμιου οικονομικού κερματισμού.

Μελλοντικός προγραμματισμός

Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι η σκληρά κερδισμένη πρόοδος των τελευταίων ετών δεν θα τεθεί σε κίνδυνο. Γι' αυτό παραμένουμε σταθερά προσηλωμένοι στη δημοσιονομική σύνεση. Κατά τα επόμενα χρόνια, αναμένουμε να διατηρήσουμε πρωτογενή πλεονάσματα κοντά στο 2,5 τοις εκατό του ΑΕΠ και ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί κατά επιπλέον 20 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2028. Είναι αυτές οι προβλέψεις υπερβολικά αισιόδοξες; Αν οι προηγούμενες επιδόσεις είναι ενδεικτικές, μάλλον το αντίθετο.

Τα τελευταία χρόνια, η οικονομία της Ελλάδας έχει σταθερά ξεπεράσει τις προσδοκίες, συχνά με σημαντική διαφορά. Επιπλέον, οι προβλέψεις αυτές δεν συνυπολογίζουν ακόμη τη στρατηγική χρήση των σημαντικών ταμειακών μας αποθεμάτων για την πρόωρη αποπληρωμή του χρέους μας - ένας βασικός πυλώνας της εξαιρετικά αποτελεσματικής στρατηγικής μας για τη διαχείριση του χρέους.

Η ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης θα παραμείνει προτεραιότητα. Στο βαθμό που θα υπάρξει διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος μέσω υψηλότερων δημόσιων εσόδων, η κυβέρνηση στοχεύει να εφαρμόσει φιλικές προς την ανάπτυξη φορολογικές μειώσεις για την εργασία και τις επιχειρήσεις, ενισχύοντας τα καθαρά εισοδήματα και την ανταγωνιστικότητα.

Είμαστε επίσης αποφασισμένοι να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να μετατρέψουμε την Ελληνική οικονομία σε ένα μοντέλο ταχείας, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Για να το πετύχουμε αυτό, θα συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις μετασχηματισμού με επίκεντρο την πραγματική οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της απλούστευσης των ρυθμιστικών διατάξεων για τις επιχειρήσεις, καθώς και της βελτίωσης της διοικητικής ικανότητας του κράτους. Σκοπεύουμε να καταργήσουμε τα εναπομείναντα εμπόδια εισόδου στην αγορά, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών, για να ενισχύσουμε τον ανταγωνισμό, να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα, και να ενισχύσουμε τον επιχειρηματικό δυναμισμό.

Απονομή δικαιοσύνης

Μια άλλη προτεραιότητα είναι η ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου για τους επενδυτές. Η επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης είναι καθοριστικής σημασίας και έχουμε αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένων των συνολικών νομικών μεταρρυθμίσεων και της επέκτασης της χρήσης προηγμένων τεχνολογιών. Η πλήρης εφαρμογή του Εθνικού Κτηματολογίου και η ολοκλήρωση των τοπικών και περιφερειακών πολεοδομικών σχεδίων, τα οποία θα οριοθετούν με σαφήνεια και διαφάνεια τις χρήσεις γης, θα προωθήσουν επίσης ένα πιο προβλέψιμο και αποτελεσματικό επενδυτικό περιβάλλον.

Θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε τον ανταγωνισμό στο τραπεζικό σύστημα για να διασφαλίσουμε ότι οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές θα επωφεληθούν από καλύτερες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, χαμηλότερο κόστος και αυξημένη πρόσβαση σε πιστώσεις. Εξίσου σημαντική όμως είναι και η διεύρυνση των επιλογών χρηματοδότησης πέραν του παραδοσιακού τραπεζικού δανεισμού -ιδιαίτερα για τις καινοτόμες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Γι' αυτό το λόγο εφαρμόζουμε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την ενίσχυση της Ελληνικής κεφαλαιαγοράς και την προώθηση της δραστηριότητας επιχειρηματικών κεφαλαίων και ιδιωτικών συμμετοχών. Η βελτιστοποίηση της χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ θα είναι επίσης κλειδί για την απελευθέρωση νέων επενδύσεων.

Τέλος, παραμένουμε προσηλωμένοι στην ενίσχυση τόσο των υλικών υποδομών όσο και του ανθρώπινου κεφαλαίου μας. Οι προγραμματισμένες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας θα συμβάλουν στη μείωση του ενεργειακού κόστους, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να λειτουργούν πιο ανταγωνιστικά. Ταυτόχρονα, οι πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση των επαγγελματικών δεξιοτήτων θα διασφαλίσουν ότι το εργατικό δυναμικό έχει τις απαραίτητες δεξιότητες που απαιτούνται από μια ταχέως εξελισσόμενη οικονομία.

Η Ελλάδα έχει σημειώσει μια αξιοσημείωτη οικονομική ανάκαμψη τα τελευταία πέντε χρόνια. Οι προοπτικές περαιτέρω βελτίωσης είναι ακόμη σημαντικές. Δεδομένης της σημερινής κατάστασης της οικονομίας και της ισχυρής δυναμικής της, αναμένουμε ότι η ανάπτυξη θα συνεχίσει να ξεπερνά τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο άμεσο μέλλον. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα απολαμβάνει την πρόσβαση στη μεγάλη, υψηλού εισοδήματος Ευρωπαϊκή ενιαία αγορά, καθώς και χαμηλή οικονομική και θεσμική αβεβαιότητα. Το πλεονέκτημα αυτό επιτείνεται από την ισχυρή πολιτική σταθερότητα της χώρας και τον σαφή γεωπολιτικό προσανατολισμό της.

Αυτό το σύνολο χαρακτηριστικών, σε συνδυασμό με τη δέσμευσή μας για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, καθιστά την Ελλάδα μια όλο και πιο ελκυστική επιλογή για επενδύσεις που θα ωφελήσουν το βιοτικό επίπεδο και την ευημερία των πολιτών μας.

Ο Κωνσταντίνος Χατζηδάκης είναι αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Ελλάδας και πρώην υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών.